Co to jest kabotaż, cross-trade i przewóz bilateralny? Wyjaśnienie kluczowych pojęć
- Mikołaj Woliński
- 20 lis 2024
- 8 minut(y) czytania
Zaktualizowano: 24 lip
Wiedza na temat tego, co to kabotaż, cross-trade oraz przewóz bilateralny, a także jakie są najważniejsze różnice między nimi, jest niezbędna dla osób zajmujących się transportem drogowym w Europie. Zrozumienie natury każdej z tych form przewozu oraz regulujących je przepisów pozwala firmie zadbać o optymalizację kosztów, zwiększenie efektywności podejmowanych działań i uniknięcie kar za nieprzestrzeganie przyjętych norm.
W tym artykule wyjaśnimy m.in. co to jest kabotaż w transporcie drogowym, czym cechują się przewozy typu cross-trade oraz co wyróżnia przewozy bilateralne. Na koniec zestawimy je ze sobą, by skutecznie zobrazować podobieństwa i różnice między nimi.
Kabotaż: co to jest? Definicja i podstawowe zasady kabotażu w transporcie drogowym
Jak brzmi charakteryzująca kabotaż definicja? Można ją sformułować w następujący sposób: kabotaż to zarobkowy przewóz towarów, który jest realizowany w ramach jednego państwa przez przewoźnika zarejestrowanego w innym kraju. Jego istotną cechę stanowi tymczasowość – dopuszczalną częstotliwość przewożenia ładunków kabotażowych regulują przepisy. W kontekście tego, na czym polega przewóz kabotażowy, ważny jest też fakt, że może się on odbyć dopiero po zakończeniu przewozu międzynarodowego i powinien być wykonany tym samym pojazdem lub zespołem pojazdów.
Warto w tym miejscu wyjaśnić, czym jest przewóz międzynarodowy, po zakończeniu którego można wykonać kabotaż. To pojęcie zdefiniowano w art. 2 ust. 2 rozporządzenia (WE) nr 1072/2009, w którym wskazano, że przewóz międzynarodowy oznacza:
przejazd pojazdu z ładunkiem, gdy miejsce wyjazdu i miejsce przyjazdu znajdują się w dwóch różnych państwach członkowskich, z tranzytem przez jedno lub więcej państw członkowskich lub państw trzecich, albo bez takiego tranzytu – (art. 2 ust. 2 lit. a) rozporządzenia (WE) nr 1072/2009),
przejazd pojazdu z ładunkiem z państwa członkowskiego do państwa trzeciego lub w odwrotnym kierunku, z tranzytem przez jedno lub więcej państw członkowskich lub państw trzecich, albo bez takiego tranzytu – (art. 2 ust. 2 lit. b) rozporządzenia (WE) nr 1072/2009),
przejazd pojazdu z ładunkiem między państwami trzecimi z tranzytem przez terytorium jednego lub więcej państw członkowskich – (art. 2 ust. 2 lit. c) rozporządzenia (WE) nr 1072/2009),
przejazd bez ładunku w związku z przewozem, o którym mowa w lit. a), b) i c) – (art. 2 ust. 2 lit. d) rozporządzenia (WE) nr 1072/2009).
Transport kabotażowy: przykład
Aby lepiej zobrazować charakterystykę tej formy transportu, przytoczmy przedstawiający przewóz kabotażowy przykład.
Polska firma transportowa dostarcza towar z Warszawy do Berlina (transport międzynarodowy). Następnie, na terenie Niemiec, przewozi ładunek z Hamburga do Monachium. Odcinek Hamburg – Monachium jest kabotażem.

Przepisy kabotażowe – jak uregulowana jest ta forma transportu?
Bez znajomości ram regulacyjnych trudno odpowiedzieć sobie precyzyjnie na pytanie – transport kabotażowy: co to jest? Usługi kabotażowe obwarowane są wieloma restrykcyjnymi przepisami, które wpływają na charakterystykę tego rodzaju przewozów. Przestrzeganie obowiązujących regulacji decyduje o tym, czy kabotaż jest legalny, czy też naraża przewoźnika na dotkliwe kary.
Istotnym dokumentem ustanawiającym rządzące kabotażem zasady w krajach członkowskich Unii Europejskiej i EFTA jest Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1072/2009 z dnia 21 października 2009 r. dotyczące wspólnych zasad dostępu do rynku międzynarodowych przewozów drogowych. Znajdująca się w nim, opisująca przewóz kabotażowy definicja brzmi następująco: „przewóz kabotażowy” oznacza krajowy zarobkowy przewóz wykonywany tymczasowo w przyjmującym państwie członkowskim zgodnie z niniejszym rozporządzeniem.
W rozporządzeniu (WE) nr 1072/2009 wyjaśniono m.in. kto może transportować ładunki kabotażowe, a także jakimi ograniczeniami objęte są tego rodzaju przewozy. Ustalono również, że jeśli przepisy wspólnotowe nie wskazują inaczej, to wykonywanie przewozów kabotażowych podlega w wielu kwestiach – np. dotyczących masy i wymiarów pojazdów stosowanych do kabotażu czy czasu prowadzenia pojazdu i okresów odpoczynku kierowcy – przepisom państwa przyjmującego.
W 2022 roku, w związku z Pakietem Mobilności, weszły w życie regulujące kabotaż nowe przepisy. Wprowadziły one m.in. obligatoryjny cooling off (art. 8 ust. 2 lit. a rozporządzenia (WE) nr 1072/2009), a także zmiany istotne z perspektywy osób zainteresowanych zagadnieniem: transport kombinowany a kabotaż (art. 10 ust. 7 rozporządzenia (WE) nr 1072/2009).
Poniżej prezentujemy, jak zostały uregulowane różne istotne kwestie związane z przewozem kabotażowym drogowym na terenie krajów członkowskich UE i EFTA.
Kto może wykonywać przewozy kabotażowe: uprawniony do tego (na warunkach określonych w rozporządzeniu (WE) nr 1072/2009) jest przewoźnik, który posiada licencję wspólnotową. Co istotne, gdy kierowca takiej firmy transportowej jest obywatelem państwa trzeciego, musi posiadać świadectwo kierowcy. Warto dodać również, że ubieganie się o umożliwiające przewóz kabotażowy zezwolenie, np. w Polsce, jest konieczne, jeżeli dany przewóz ma być wykonywany przez przedsiębiorcę, który posiada siedzibę poza Unią Europejską, Szwajcarią, Norwegią, Islandią i Liechtensteinem. Podobnie takie zezwolenie jest obligatoryjne, gdy do przewozu ma być użyty pojazd zarejestrowany poza UE oraz wyżej wymienionymi krajami.
Liczba operacji: wiele osób zastanawia się nad tym, ile można zrobić kabotaży po Niemczech, Francji lub np. innym kraju UE. Okazuje się, że na obszarze danego państwa dozwolone są maksymalnie trzy operacje kabotażowe w ciągu siedmiu dni od zakończenia transportu międzynarodowego do tego kraju. Istnieje jednak również inna możliwość. W przypadku wjazdu bez ładunku na terytorium państwa członkowskiego można w ciągu trzech dni od pojawienia się tam dokonać maksymalnie jednego przewozu kabotażowego.
Cooling off: kabotaż to rodzaj przewozu, z którym po wprowadzeniu zmian wynikających z Pakietu Mobilności nierozerwalnie związany jest tzw. cooling off period. W najprostszym ujęciu oznacza to, że po zakończeniu kabotażu w danym kraju należy odczekać cztery dni przed rozpoczęciem nowych operacji kabotażowych w tym państwie.
Zdolność do udowodnienia zgodności swoich działań z przepisami: przewoźnik musi posiadać dokumenty potwierdzające wykonanie poprzedniego przewozu międzynarodowego i kolejnych przewozów kabotażowych, które będą wyraźnym dowodem na to, że przestrzega obowiązujących przepisów. W tym celu powinien być w stanie przedstawić upoważnionemu organowi podczas kontroli m.in. listy przewozowe.
Dokumentacja: kierowca jest pracownikiem delegowanym więc musi być zarejestrowany w systemie „IMI”, czyli Road Transport Posting Declaration.
Wynagrodzenie: pracownikowi wykonującemu zadania służbowe w ramach międzynarodowych przewozów drogowych [kabotaż, cross-trade] przysługuje dopłata do płacy sektorowej obowiązującej w kraju, do którego został delegowany.
Czy można wykonywać kabotaż osób?
Tak, przejazdy kabotażowe nie sprowadzają się wyłącznie do translokowania ładunków. Jedną z operacji transportowych, z jaką można mieć do czynienia, jest przewóz kabotażowy osób. Dotyczące go regulacje są zawarte m.in. w Rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1073/2009 z dnia 21 października 2009 r. w sprawie wspólnych zasad dostępu do międzynarodowego rynku usług autokarowych i autobusowych i zmieniającego rozporządzenie (WE) nr 561/2006.
Cross-trade: co to jest za rodzaj przewozu międzynarodowego?
Wiemy już, jak wygląda opisująca transport kabotażowy definicja, przejdźmy więc do kolejnego z rodzajów przewozów, który cieszy się sporą popularnością w Europie. Co to jest cross-trade? Cross-trade, czyli transport krzyżowy, polega na przewozie towarów między co najmniej dwoma krajami przez firmę, której siedziba znajduje się w innym państwie.
Przewozy cross-trade: przykłady
Aby wyjaśnić, czym jest transport cross-trade, przedstawmy dwa przykłady obrazujące ten rodzaj przewozu.
Polska firma transportowa przewozi towary z Niemiec do Francji, nie realizując załadunku ani rozładunku w Polsce.
Polski przewoźnik wykonuje przewóz towaru do Niemiec. Na miejscu dochodzi do rozładowania pojazdu. Później, również w Niemczech, następuje załadunek nowego towaru, który w kolejnym kroku zostaje przewieziony do Włoch. Tam odbywa się rozładunek. We Włoszech dochodzi do następnego załadunku, po czym następuje dostawa towaru do Polski. W tym przypadku odcinkiem, na którym wystąpił cross-trade, jest odcinek Niemcy – Włochy. Z kolei przewozy na linii Polska – Niemcy oraz Włochy – Polska to przykłady przewozów bilateralnych. O nich opowiemy nieco później.

Regulacje cross-trade
Przewozy cross-trade, zwane też przerzutami, podlegają m.in. zasadom wprowadzonym przez Pakiet Mobilności, dotyczącym np. kwestii delegowania kierowców, a także ich odpowiedniego wynagradzania.
Dokumentacja: kierowca jest pracownikiem delegowanym, więc musi być zarejestrowany w systemie „IMI”, czyli Road Transport Posting Declaration.
Wynagrodzenie: pracownikowi wykonującemu zadania służbowe w ramach międzynarodowych przewozów drogowych, takich jak kabotaż czy przewozy cross-trade, Pakiet Mobilności zapewnia to, że przysługuje mu dopłata do płacy sektorowej obowiązującej w kraju, do którego został delegowany.
Cross-trade a kabotaż – na czym polega podstawowa różnica między tymi usługami?
Wiedząc, czym jest kabotaż, co to znaczy przewóz cross-trade, a także jaka jest ich charakterystyka, można łatwo dostrzec istotną różnicę między nimi. W przypadku usług kabotażowych mamy do czynienia z przewozem odbywającym się między dwoma punktami w obrębie jednego państwa, a przy transporcie cross-trade – z przewozem między różnymi państwami. Co istotne, zarówno przy kabotażu, jak i przy cross-trade transport odbywa się z pominięciem kraju siedziby przewoźnika.

Przewozy bilateralne: co to jest?
Przewóz bilateralny odnosi się do transportu towarów między krajem, w którym firma ma swoją siedzibę, a dowolnym innym krajem. Jest to jedna z najczęściej występujących form transportu w przewozach międzynarodowych.
Przewozy bilateralne: przykład
Przedstawialiśmy wcześniej, jaki jest przykład kabotażu, a także prezentowaliśmy dwie sytuacje obrazujące charakterystykę przewozów cross-trade. Tym razem „weźmy pod lupę” opisujący przewóz bilateralny przykład.
Polska firma transportowa przewozi towary z Polski do Niemiec. Zarówno załadunek, jak i rozładunek odbywają się w tych dwóch krajach.
Jak widać, w przeciwieństwie do usług kabotażowych oraz cross-trade, w przypadku bilateralnego transportu kraj przewoźnika jest tożsamy z jednym z krajów przewozu.
Przewozy bilateralne a Pakiet Mobilności: na co warto zwrócić uwagę?
Jak wpływa na przewozy bilateralne Pakiet Mobilności i związane z nim regulacje? Okazuje się, że w nieco mniejszym stopniu niż na dwa wcześniej omawiane rodzaje przewozów. Bilateralne przewozy nie są bowiem objęte takimi restrykcjami jak kabotaż i cross-trade. W przypadku przewozów bilateralnych przepisy Pakietu Mobilności dotyczące minimalnego wynagrodzenia oraz obowiązku zgłaszania kierowców nie mają zastosowania.
Tabela porównawcza: kabotaż, cross-trade i przewóz bilateralny
Po tym, jak odpowiedzieliśmy sobie na podstawowe pytania dotyczące kabotażu, cross-trade i transportu bilateralnego: co to są za rodzaje przewozów, czym się charakteryzują i jakie można wskazać ich przykłady, warto porównać je ze sobą pod kątem kilku istotnych aspektów.
Kabotaż | Cross-Trade | Przewóz Bilateralny | |
Zakres operacji | Transport w jednym kraju | Transport między co najmniej dwoma różnymi krajami | Transport między krajem rejestracji firmy transportowej a innym krajem |
Kraj rejestracji firmy | Inny niż kraj przewozu | Inny niż kraje załadunku i rozładunku | Tożsamy z jednym z krajów przewozu |
Limity | Limit 3 przewozów w 7 dniach, 4-dniowa przerwa cooling off | Brak ograniczeń | Brak ograniczeń |
Przykład trasy | Załadunek Hamburg – Rozładunek Monachium | Załadunek Berlin – Rozładunek Paryż | Załadunek Warszawa – Rozładunek Mediolan |
Delegowanie (obowiązek zgłoszenia kierowcy) | TAK | TAK | NIE |
Płace sektorowe | TAK | TAK | NIE |
Podsumowanie
Kabotaż, cross-trade i przewozy bilateralne to kluczowe elementy transportu międzynarodowego w Europie. Każdy z tych przewozów odpowiada na inne potrzeby i wymaga przestrzegania specyficznych przepisów. Zrozumienie różnic między nimi i umiejętność ich efektywnego planowania pozwala firmom transportowym działać zgodnie z przepisami oraz zwiększać swoją konkurencyjność na rynku.
Przewoźnicy wykonujący przewozy cross-trade, kabotażowe oraz bilateralne mierzą się na co dzień z wieloma wyzwaniami. Rozliczanie czasu pracy kierowców, realizacja działań z obszaru kadr i płac, zgłaszanie kierowców delegowanych do systemu IMI (przy kabotażu i cross-trade) – to wszystko zajmuje czas i pochłania zasoby, a przy tym łatwo o popełnienie kosztownego błędu. Jak firma może uwolnić się od tych zadań, zapewniając sobie jednocześnie ich profesjonalną realizację? Rozwiązanie jest proste: wystarczy podjąć współpracę z IdeaPro!
Naszą specjalnością jest profesjonalne rozliczanie czasu pracy kierowców, ale nie ograniczamy się wyłącznie do usług z tego zakresu. Z wiedzy i doświadczenia ekspertów IdeaPro korzystają także firmy zainteresowane fachową pomocą z takich obszarów jak m.in.:
zgłaszanie kierowców delegowanych do systemu IMI na platformie Road Transport Posting Declaration,
szkolenia dla kierowców z zakresu przestrzegania norm czasu pracy oraz prawidłowej obsługi tachografu,
przedstawiciel we Francji i Holandii,
wsparcie podczas kontroli np. ze strony ITD, PIP lub zagranicznych odpowiedników tych służb.
Zachęcamy do wypełnienia formularza na stronie i umówienia się na bezpłatną konsultację!
Polecamy także lekturę innych artykułów dostępnych w naszej bazie wiedzy, takich jak m.in.: